هدف از تعیین ابزار اندازه گیری تحقیق:
بخش مهم دیگری از فرآیند پژوهش، تعیین ابزار مناسب اندازه گیری است. زیرا ، طرح مسائلی که متغیرهای مورد استفاده در آن قابل سنجش و اندازه گیری نباشد، حتی اگر بسیار مهم و جذاب باشند نیز عملاً بدون فایده خواهد بود.

اندازه گیری:
اندازه گیری عبارت است از تخصیص مجموعه ای از اعداد یا کمیت های صفات، به مجموعه ای از واقعیت ها، بر اساس قوانین پذیرفته شده بر اساس منطق، و یا تعیین مقدارهای متفاوت یک متغیر در آزمودنی ها.
اندازه گیری در متغیرهای کاربردی علوم فیزیکی مانند: طول ، زمان ، وزن، حجم و از این قبیل مبهم و پیچیده نیست زیرا تعاریف آن مشخص است ولی در علوم اجتماعی و اقتصادی به علت در دست نبودن تعاریف و جزئیات ساختار متغیر، مشکل است.

ابزار تحقیق در علوم رفتاری:
پرسشنامه
مصاحبه
مشاهده

پرسشنامه
پرسشنامه يكي از ابزارهاي رايج تحقيق و روشي مستقيم براي كسب داده هاي تحقيق است. پرسشنامه مجموعه اي از سؤال ها(گويه ها) است كه پاسخ دهنده با ملاحظه آنها پاسخ لازم را ارائه مي دهد . اين پاسخ، داده مورد نياز پژوهشگر را تشكيل مي دهد. سؤال هاي پرسشنامه را نوعي محرك- پاسخ مي توان محاسبه كرد. از طريق سؤال هاي پرسشنامه مي توان دانش، علايق، نگرش و عقايد فرد را مورد ارزيابي قرار داد، به تجربيات قبلي وي پي برده و به آنچه در حال حاضر انجام مي دهد، آگاهي يافت.

مصاحبه
مصاحبه يكي از ابزارهاي جمع آوري داده ها محسوب مي شود . اين ابزار گردآوري داده ها، امكان برقراري تماس مستقيم با مصاحبه شونده را فراهم مي آورد و با كمك آن مي توان به ارزيابي عميق تر ادراك ها، نگرش ها، علايق و آرزوهاي آزمودني پرداخت .
از سوي ديگر مصاحبه ابزاري است كه امكان بررسي موضوع هاي پيچيده، پي گيري پاسخ ها يا پيدا كردن علل آن و اطمينان يافتن از درك سؤال از سوي آزمودني را فراهم مي سازد. اعتقاد بر این است که در جریان مصاحبه بسیاری از حالت ها و عکس العمل های آزمودنی فاش شده و می توان به مقاومت مصاحبه شونده در برابر برخی سئوال ها پی برد.

مشاهده
يكي از ابزار جمع آوری داده ها در علوم رفتاری به ویژه در روانشانسی تحولی و اجتماعی، مشاهده است . مشاهده عبارت است از شناسايي، نامگذاري، مقايسه، توصيف و ثبت آنچه روي مي دهد. براي مشاهده ي مستقيم رفتار، محقق بايد به توصيف ويژگي هاي «واحد رفتاري» يا «واحد مورد مشاهده» بپردازد.